SANATIN UZUN MEMETLERİ
SANATIN UZUN MEMETLERİ
SANATIN UZUN MEMETLERİ
Uzun Memet, askerliğini deniz eri olarak yaparken gemilerde. Kullanılan taşkömürünü tanımış bir Zonguldaklı. Asker dönüşü, dere yatağında bulduğu kara maddenin taşkömürüne benzediğinin farkına vararak alıp götürmüş bilenlere. Bundan ötürü adı, tarihe kâşif olarak geçmiştir. Sezikliğinin, ülke ekonomisine yararı dokunmuştur. Uzun Memet, Zonguldaklıların unutmayacağı bir hemşehridir.
Uzun Memetinki tam bir keşif değildir. Çünkü keşfin içine niyet, amaç, çaba ve emek girer. Onunki bir rastlantıyı değerlendirme uyanıklığıdır.
Gel zaman git zaman çağ döner, teknoloji değişir; taşkömürü, Zonguldak için bir yaşam kaynağı olmaktan çıkar, acıların nedenleri arasına girer. Uzun Memet'imiz de tarihin küçük raflarından birine sığınır...
Sanatta, özellikle edebiyatta da Uzun Memetler vardır. Örnekse bunlardan biri, dokunulmadık bir noktayı yakalar. Yinelene yinelene tıkanmış sanatta, yeni bir damar gözüktüğü için Uzun Memet'in elinden tutulur. Ellenmedik yerlerden topladığı ham ürünler, sanat adına öne çıkarılır. Yeni bir boyut yakalanmıştır. Ne güzel! El değmemişi görmek, az şey mi? Keşke herkes uyanık olsa!.. Ama bulunan incelenecektir, irdelenecektir, yeni farkına varılanın üstünden daha ilerisine yol açılacaktır, yaratı katma çıkılacaktır. Değişim, dönüşüm başlayacaktır. Böyle olursa Uzun Memetler rastlantı adamı konumundan sanatçı düzeyine yükselecektir..
Ama böyle mi olmuştur? Yeni bulunanın heyecanı, sarmıştır her yanı. Salt yenilik tutkusudur gündemdeki. Önceden görülemeyeni yakalayan Uzun Memetlere övgüler düzülür, onlar yüceltilir. Uzun Memet, sanatçı olmuştur artık, ortaya koyduklarının hepsi sanattan (?) sayılır. Bir kolaycı başı ölüp çıkmamış mıdır sana? Kırdan, bayırdan derlediğini getirip yığsın, sanat piyasasına, adı dalgalanıp dursun. Araştırmaya, incelemeye, geriye dönüp temel kaynakları irdelemeye, bu damara bağlanarak ilerinin işçiliğiyle yaratı katma ulaşmaya ne gerek var? Uzun Memet'in yer altına inmeden, kazmasız küreksiz derleyeceği madeni önünde, toplayıp toplayıp getirecektir. Nasıl olsa alıcısı var.
Uzun Memet, çığır başıdır bundan böyle. Bir alay türedi/ taklitçi takılır ardına: Uzun Memet'in deresinden kucak kucak taşkömürü toplayıp sürer, sanat alanına. Önceden elinden tutanları vardı, şimdi de yandaşları çıktı ortaya. Sökebilirsen sök, Uzun Memet'i sanat alanından! Önceleri bir açılımın başı olarak gördüğünüz adam, yol tıkayıcılığına, durukluğa dayanmıştır artık. Yaratısız tek ve kuru örneği sürdürüp götürür.
Yerli damarların tıkanık noktasından bir parça getirip ün alan Uzun Memetler mi sadece?.. Yabancı dil olanağına kavuşmuş, babalarının varsıllığına dayanarak uygar ülkeler tanımış, fırsatları kullanma becerikliğinde (yabancı özentili) Uzun Memetlerimiz de vardır. Sizde bulunmayan, sizin tanımadığınız yabancı kaynaklardaki düşünce ve görüşlerin giysilerini değiştirirler ya da ters yüz ederek yeniymiş gibi sunarlar size. Ta ki, onları temellerini yakalayıncaya kadar, özgün sanatçılara kavuşmanın coşkusunu yaşarsınız. Siz, onların budanmış yabancı kökün kör filizleri olduğunu anladığınız zaman, iş işten geçmiştir. Artık onlar sanatın söz keseni, yetkesi olmuşlardır. Sizi yanaştırmazlar, sanat alanına. Çevresiyle, medyasıyla, basın organlarıyla onların egemenliğindedir, sanat platformu. Siz de kim oluyorsunuz!
Uzun Memetlerin yerlisi, yabancısından yeğdir; hiç olmazsa, elin eskisini, yeni diye size yutturmamıştır. Daha önce farkına varmadığınız sizden bir resim çekmiştir. Yabancısının da sizde kullanılmayan teknikleri, yoklamaları; gündeme getirmesini de olumlu bir katkı sayalım haydi. Uzun Memetleri tümden dışlayalım mı, hepten silelim mi? Zordur ilkin, gerçek sanata ilişkin gibi görünen koca yapıların yöneticisidir onlar. Önyargılar oluşmuştur, yetkelikleri konusunda. Öte yandan sanat; işçilik, araştırma, yaratmanın üstüne bir birikimdir de ayrıca. Onların şu ya da bu biçimdeki katkılarını kabul etmek, birikime zarar değil, yarar getirir. Demek istediğim, Memetliklerine âmenna da, "uzun"lukları ne oluyor? Ansiklopedilerde, sanat sözlüklerinde Nâzım Hikmet, Ahmed Arif, Yunus, Cahit Külebi maddelerinin yanında ne işleri var? Zonguldaklı Uzun Memet'in yanında kalmak, yetmez mi onlara?
Bizim Anadolu 15 Ekim 2004
Yorumlar (0 )